Türkiye’deki KOBİ’lerde Yenilikçilik Performansını Etkileyen Faktörler #KHAStaAraştırıyoruz

Kadir Has Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ceyda Maden Eyiusta’nın yürütücülüğünü üstlendiği ve TÜBİTAK 1001 – Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında fonlanmaya hak kazanan “Türkiye’deki KOBİ’lerde Yenilikçilik Performansını Etkileyen Faktörler: Güçlendirici Liderlik Davranışları ve Yenilikçiliği Artırmaya Yönelik İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları” başlıklı araştırma projesi, literatürdeki önemli bir boşluğu dolduracak.

Türkiye’deki tüm işletmelerin yüzde 99’unu oluşturan ve toplam istihdamın da üçte birini sağlayan KOBİ’ler (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler), ülke ekonomisinde oldukça önemli bir role sahip. Peki, KOBİ’lerin ekonomiye sağladığı katkıyı göz önünde bulundurarak, bu işletmelerin yenilikçilik performansını artıran belirli liderlik davranışlarından söz etmek mümkün mü? KOBİ’ler yenilikçilik performanslarını yükseltmek için mevcut insan kaynağını nasıl değerlendiriyor, farklı insan kaynakları uygulamalarından faydalanıyor mu?

KOBİ’ler özelinde bireysel yenilikçiliği ve örgütsel yenilikçilik performansını etkileyebilecek faktörler üzerine çalışan Kadir Has Üniversitesi İşletme Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ceyda Maden Eyiusta, bu alanda belirli liderlik davranışlarının ve farklı insan kaynakları uygulamalarının etkisinin çok sınırlı düzeyde incelendiğini söylüyor. Literatürdeki bu boşluğu doldurmak, yenilikçiliği artırmada rol oynayabilecek güçlendirici lider davranışlarının ve insan kaynakları uygulamalarının olası etkilerini vurgulamak için araştırma ekibiyle kapsamlı bir araştırma modeli geliştiren Doç. Dr. Eyiusta, bu model çerçevesinde TÜBİTAK’a proje başvurusunda bulundu.

“Türkiye’deki KOBİ’lerde Yenilikçilik Performansını Etkileyen Faktörler: Güçlendirici Liderlik Davranışları ve Yenilikçiliği Arttırmaya Yönelik İnsan Kaynakları Yönetimi Uygulamaları” başlıklı proje, TÜBİTAK tarafından TÜBİTAK 1001 – Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı kapsamında fonlanmaya hak kazandı. 260.620 TL’lik destek alan proje 1 Ağustos 2019’da başladığı çalışmalarını 1 Ocak 2022’ye dek sürdürecek.

Doç. Dr. Ceyda Maden Eyiusta’nın liderlik ettiği proje ekibinde Bahçeşehir Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Ayla Esen ve KHAS İşletme Bölümü doktora bursiyeri Ahmet Tuncay Nergis yer alıyor. Araştırmanın veri toplama sürecinde ayrıca bir araştırma şirketinden hizmet alınıyor. Bu şirket, proje kapsamında, Türkiye’de KOBİ’lerin yoğun olarak bulunduğu 9 ilde (İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Adana, Antalya, Konya, Mersin, Kocaeli), 140 farklı KOBİ’nin toplam 700 çalışanından ve işletme sahiplerinden anket yoluyla veri toplamakla sorumlu.

Peki, projede nasıl bir çalışma yöntemi takip ediliyor? “Türkiye’deki KOBİ’lerde Yenilikçilik Performansını Etkileyen Faktörler” projesi, 5 ayrı iş paketinden oluşuyor. Bu iş paketleri en genel haliyle, pilot çalışma, asıl örneklemden veri toplanması, veri analizi ve hipotez testi sonuçlarının değerlendirilmesi ve KOBİ sahipleri/yöneticileri için “işletme yenilikçiliği öz değerlendirme aracı”nın oluşturulması süreçlerini kapsıyor. Hâlihazırda veri toplama sürecinin ilk aşaması tamamlandı ve proje ekibi veri analizlerine başladı.

Bu projenin öncelikli amacı, Türkiye’deki KOBİ’lerde, güçlendirici liderlik davranışlarının ve yenilikçiliği artırmaya yönelik İKY uygulamalarının, çalışanların psikolojik tutumlarını ve örgüt iklimini şekillendirmek suretiyle KOBİ’lerde bireysel yenilikçiliği ve örgütsel yenilikçilik performansını nasıl etkilediğini incelemek. Bu amaca yönelik olarak belirlenen alt hedeflerse şu şekilde sıralanıyor:

Türkiye’deki toplam KOBİ çalışan sayısının yüzde 61’ini barındıran 9 ilde faaliyet gösteren 140 KOBİ’de, 700 çalışana ve işletme sahiplerine uygulanan anket veri seti üzerinden,

• KOBİ niteliğindeki işletmelerde bireysel yenilikçilik ile örgütsel yenilikçilik performansı arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını,
• Güçlendirici liderlik davranışları ile bireysel yenilikçilik arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını; anlamlı bir ilişki varsa bu davranışların KOBİ’lerde bireysel yenilikçiliği nasıl şekillendirdiğini,
• Yenilikçiliği artırmaya yönelik İKY uygulamaları (işe alımda yenilikçiliğin ön planda tutulması; yetkinlik geliştirme, performans değerlendirme ve ödüllendirmede yenilikçiliğin bir ölçüt olması) ile bireysel yenilikçilik arasında anlamlı bir ilişki olup olmadığını; anlamlı bir ilişki varsa ise bu davranışların KOBİ’lerde bireysel yenilikçiliği nasıl şekillendirdiğini araştırmak.

#KHAStaAraştırıyoruz